Hoe wordt een compensatie vastgesteld?

Indien de reiziger recht op compensatie heeft is de hoogte van de compensatie afhankelijk van de afstand van de al dan niet gevlogen vlucht. Over het algemeen geldt: des te verder de vlucht, des te hoger de compensatie. Dit is mijns inziens vreemd, aangezien het geleden tijdsverlies, waarvoor compensatie dient te worden toegekend, hetzelfde kan zijn. Concreter geformuleerd betekent dit dat twee reizigers met vier uur tijdsverlies, die beiden op hetzelfde tijdstip, maar op verschillende bestemmingen aan komen ook verschillende compensaties kunnen krijgen. Dit terwijl het geleden tijdsverlies dezelfde grootte kent. In deze blog lees je hoe men een  compensatie vastgesteld wordt. 

Gelijke behandeling

Een verordening die in de Europese Gemeenschap wordt ingesteld dient te voldoen aan de algemene beginselen van het Europese recht. Een van die beginselen is het beginsel van gelijke behandeling. Het Hof van Justitie EG verwoordt het beginsel van gelijke behandeling als volgt: gelijke gevallen dienen gelijk te worden behandeld. Verschillende gevallen dienen niet gelijk te worden behandeld.[1] Veelal kan snel worden gezegd dat gevallen van elkaar verschillen, het kleinste detail kan al een enorm verschil maken.

In het Sturgeon arrest leidde het beginsel van gelijke behandeling tot de gelijkstelling van vertragingen van meer dan drie uur met de annulering van een vlucht. Met als geval dat bij langdurige vertraging dus ook een recht op compensatie kan ontstaan. De vraag die in dit kader speelt is of het voorbeeld dat ik in de inleiding heb besproken geschaard kan worden onder gelijke gevallen. Mijn visie is dat het geen gelijke gevallen betreft. Er wordt namelijk over verschillende afstanden gevlogen. Echter, er kan niet worden gesproken van uiterst gedifferentieerde gevallen, vanwege het feit dat beide reizigers evenveel tijdsverlies hebben.

Er is geen sprake van strijd met het beginsel van gelijke behandeling. Dit houdt echter niet in dat het per definitie rechtvaardig is. Van onrechtvaardigheid kan desalniettemin sprake zijn.

Vaststelling compensatie

Passagiers kenden, voor dat de huidige EG Verordening 261/2004 in werking trad, reeds de al EG Verordening 295/91. Daarin kregen passagiers, die te maken hebben met instapweigering, een kleine compensatie. Maar ook de keuze tussen de teruggave van de ticketprijs of omboeking en bijstand. Dit was geen daadwerkelijke reden voor luchtvaartmaatschappijen om te proberen vertragingen en annuleringen te voorkomen. Deze verordening schoot tekort aan voldoende bescherming van passagiers wiens vlucht is geannuleerd of wanneer er sprake is van instapweigering. Het aantal annuleringen en gevallen waarin de toegang tegen de wil van de reiziger is geweigerd bleef te hoog.[2] Dat kwam doordat er voor luchtvaarmaatschappijen geen daadwerkelijke reden was om annulering en instapweigering te voorkomen. Dit vanwege het feit dat de gevolgen (compensatie en kosten voor ticket of bijstand) niet groot genoeg waren.

De bedragen van compensatie dienen als de zogenaamde ‘stok achter de deur’, dat indien luchtvaarmaatschappijen de belangen van passagiers niet eerbiedigen, een compensatie dient te worden betaald aan de passagiers wiens belangen worden geschaad.[3] De compensatie dient als herstel voor de schade van de passagier, die schade bestaat uit het geleden tijdsverlies.[4] De hoogte van de compensatie is afhankelijk van de te vliegen of al gevlogen afstand, dit terwijl de compensatie herstel dient te bieden voor het geleden tijdsverlies. De reden voor de hogere compensatie bij een langere afstand is omdat de vliegtickets over langere afstanden duurder zijn.

Het Europees Parlement heeft op basis van die informatie de hoogte van de compensatie vastgesteld. Dit is mijns inziens niet rechtvaardig. Wanneer een compensatie is toegekend die als herstel moet dienen voor het geleden tijdsverlies, dan is het onrechtvaardig als de hoogte van die compensatie is bepaald door iets anders dan tijdsverlies. Tijdsverlies is immers de schade, ongeacht de afgelegde afstand blijft het aantal geleden tijdsverlies even hoog.

Alternatieven

De hoogte van de compensatie zijn op verscheidene manieren vast te stellen. De eerste is zoals in het treinverkeer ook al is geregeld. In die verordening is de compensatie een percentage van het reeds betaalde ticket.[5] Het voordeel daarvan is dat reizigers die een hogere prijs voor een ticket betalen dus ook meer zorg van de vervoerder mogen verwachten. Indien de vervoerder tekortschiet dan is de compensatie ook hoger. Het nadeel hiervan is dat de hoogte van de compensatie wordt vastgesteld aan de hand van iets anders dan het tijdsverlies en het probleem dus nog steeds niet is opgelost.

Een tweede alternatief, in mijn optiek is dat de hoogte van de compensatie te bepalen aan de hand van het geleden tijdsverlies, met een minimum aankomstvertraging van drie uren en tijdsprongen van twee of meer uren aankomstvertraging. Dit ondervangt het probleem dat er verschil in compensatie bestaat bij hetzelfde geleden tijdsverlies. Daarbij komt nog dat de luchtvaartmaatschappij, in gevallen van vertraging of annulering van vluchten, de compensatie en dus indirect ook het tijdsverlies zo veel mogelijk proberen te beperken. Het nadeel hiervan is dat de prijs van een ticket en de af te leggen of afgelegde afstand niet in de compensatie verdisconteerd worden.

Geschreven: 3 oktober 2017